म्हणी वाचुन जमाना झाला असं वाटत असेल ना? मला तर तसं वाटतं.. चौथीला – त्या स्कॉलरशिपच्या पुस्तकात वाचलेल्या आणि रट्टा मारलेल्या काही म्हणी आजही आठवताहेत. गावी गेलो की त्यातल्याच काही विसरलेल्या म्हणींचा वापर ऐकायला मिळतो. बर्‍याचवेळा ते माझ्यासाठी “टोमणे” असतात. उदाहरण द्यायचं तर “पालथ्या घड्यावर पाणी” म्हणजे मला कितीही वेळा एखादी गोष्ट सांगितली तरी मी ती ऐकेलच असं नाही! असो. महाजालावरुन जमा केलेल्या काही नव्या - काही जुण्या म्हणी खाली देतोय. एखादी विसरली तर तुम्ही “प्रतिक्रियेत” लिहा!
* अंगात नाही बळ आणि चिमटा घे‌उन पळ.
* अंगापेक्षा बोंगा जास्ती.
* अंगाले सुटली खाज, हाताले नाही लाज.
* अंगावर आल्या गोणी तर बळ धरले पाहिजे टुणी.
* अंगावरचे लेणे, जन्मभर देणे.
* अंथरूण पाहून पाय पसरावेत.
* अंधळं दळतं अऩ कुत्र पिठ खातं.
* अंधारात केले पण उजेडात आले.
* अंधेर नगरी चौपट राजा.
* अकिती आणि सणाची निचिती.
* अक्कल खाती जमा.
* अक्कल नाही काडीची नाव सहस्त्रबुद्धे.
* अक्कल नाही काडीची म्हणे बाबा माझे लग्नं करा.
* अग अग म्हशी, मला कुठे गं नेशी.
* अग माझे बायले, सर्व तुला वाटिले.
* अघटित वार्ता आणि कोल्हे गेले तीर्था.
* अघळ पघळ अन घाल गोंधळ.
* अठरा विश्व दारिद्र त्याला छत्तीस कोटी उपाय.
* अडला हरी गाढवाचे पाय धरी.
* अडली गाय खाते काय.
* अडाण्याचा गेला गाड़ा, वाटेवरची शेते काढा.
* अडाण्याची मोळी, भलत्यासच मिळी.
* अड्क्याची भवानी सपिकेचा शेंदूर.
* अढीच्या दिढी सावकाराची सढी.
* अती केला अनं मसनात गेला.
* अती झालं अऩ हसू आलं.
* अती झाले गावचे अन पोट फुगले देवाचे.
* अती तिथं माती.
* अती परीचयात आवज्ञा.
* अती राग भीक माग.
* अती शहाणा त्याचा बैंल रिकामा.
* अत्युची पदि थोरही बिघडतो, हा बोल आहे खरा.
* अनुभवल्याशिवाय कळत नाही चावल्याशिवाय गिळत नाही.
* अपयश हे मरणाहून वोखटे.
* अपापाचा माल गपापा.
* अपुऱ्या घड्याला डबडब फार.
* अप्पा मारी गप्पा.
* अर्धी कोंबडी कापून खायला, अर्धी अंडी घालायला.
* अर्ध्या गावाची नाही खबर आणि वाटणीला बरोबर.
* अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे होणे.
* अल्प बुध्दी, बहु गर्वी.
* अल्प मनुष्य कोपे, लहान भांडे लवकर तापे.
* अळवाची खाज़ अळवाला ठा‌ऊक.
* अळी मिळी गुपचिळी.
* अवघड ठिकाणी दुखणे आणि जाव‌ई डॉक्टर.
* अव्हाधसा पोर, घर राखण्यात थोर.
* असंगाशी संग आणि प्राणाशी गाठ.
* असतील चाळ तर फिटतील काळ.
* असतील मुली तर पेटतील चुली.
* असतील शिते तर जमतील भूते.
* असून अडचण नसून खोळांबा.
* असेल ते विटवा, नसेल ते भेटवा.
* असेल तेव्हा दिवाळी नसेल तेव्हा शिमगा.
* असेल दाम तर हो‌ईल काम.
* असेल हरी तर दे‌ईल खाटल्यावरी.
* आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन डोळे.
* आंधळी पाण्याला गेली घागर फोडून घरी आली.
* आंधळीपेक्षा तिरळी बरी.
* आ‌ई भाकर देत नाही अऩ बाप भिक मागू देत नाही.
* आ‌ई म्हणते लेक झाले, भा‌ऊ म्हणतात वैंरी झाले.
* आ‌ईचा काळ, बायकोचा मवाळ.
* आ‌ईची माया अन पोर जा‌ईला वाया.
* आ‌ऊचा का‌ऊ तो म्हणे मावसभा‌ऊ.
* आखाड्याच्या मेळावात पहेलवानाची किंमत.
* आग रामेश्वरी अऩ बंब सोमेश्वरी.
* आग लागल्यावर विहीर खणणे.
* आगीशिवाय धूर दिसत नाही.
* आचार भ्रष्टी, सदा कष्टी.
* आज अंबारी, उद्या झोळी धरी.
* आजा मेला, नातू झाला.
* आठ हात लाकुड, न‌ऊ हात धलपी.
* आड जिभेने खाल्ले, पडजिभेने बोंब मारली.
* आडजीभ खा‌ई अऩ पडजीभ बोंबलत जा‌ई.
* आडात नाही तर पोऱ्ह्यात कोठून?
* आत्याबा‌ईला मिश्या असत्या तर काका म्हटलो नसतो.
* आधणातले रडतात, सुपातले हसतात.
* आधी करा मग भरा.
* आधी करावे मग सांगावे.
* आधी करी सुन सुन, मग करी फुणफुण.
* आधी गुंतू नये, मग कुंथु नये.
* आधी जाते अक्कल मग सुचते शहाणपण.
* आधी नमस्कार मग चमत्कार.
* आधी पोटोबा, मग विठोबा.
* आधी होता वाघ्या, मग झाला पाग्या, त्याचा स्वभाव जा‌ईना, त्याचा येळकोट राहीना.
* आधीच उल्हास त्यातून फाल्गुन मास.
* आधीच दुष्काळ त्यातून ठणठण गोपाळ.
* आधीच नव्हती हौस त्यात पडला पा‌ऊस.
* आधीच मर्कट त्यातून मद्य प्याले, त्याची क्रिडा काय विचारता?
* आपण आपल्याच सावलीला भितो.
* आपण आरे म्हटले की कारे आलेच.
* आपण करु तो चमत्कार, दुसऱ्याचा तो बलात्कार.
* आपण शेण खायचं नि दुसऱ्याचं तोंड हुंगायच.
* आपण सुखी तर जग सुखी.
* आपलंच घर, हागुन भर.
* आपला आळी, कुत्रा बाळी.
* आपला तो बाळ्या, दुसऱ्याचा तो कार्ट्या.
* आपला हात, जग्गन्नाथ.
* आपलाच बोल, आपलाच ढोल.
* आपली ठेवायची झाकून अऩ दुसऱ्याची पहायची वाकून.
* आपली पाठ आपल्याला दिसत नाही.
* आपलीच मोरी अनं अंघोळीची चोरी.
* आपले ठेवायचे झाकून अन दुसऱ्याचे पहायचे वाकून.
* आपले ते प्रेम, दुसऱ्याचे ते लफडे.
* आपले नाक कापून दुसऱ्याला अपशकुन.
* आपले नाही धड नाही शेजाऱ्याचा कढ.
* आपलेच दांत अऩ आपलेच ओठ.
* आपल्या कानी सात बाळ्या.
* आपल्या डोळ्यातले मुसळ दिसत नाही पण दुसऱ्याच्या डोळ्यातील कुसळ दिसते.
* आपल्या ताटातले गाढव दिसत नाही पण दुसऱ्याच्या ताटातली माशी दिसते.
* आपल्या हाताने आपल्याच पायावर दगड.
* आभाळ फाटल्यावर ढिगळ कुठे कुठे लावणार?
* आय नाय त्याला काय नाय.
* आयजीच्या जीवावर बायजी उदार, सासूच्या जीवावर जाव‌ई उदार.
* आयत्या बिळात नागोबा.
* आराम हराम आहे.
* आरोग्य हीच धनसंपत्ती.
* आलथा पसा, पालथा पसा, माकडा तुझा संसार कसा?
* आला भेटीला धरला वेठीला.
* आली अंगावर, घेतली शिंगावर.
* आली चाळीशी, करा एकादशी.
* आली सर तर गंगेत भर.
* आलीया भोगासी असावे सादर.
* आले मी नांदायला, मडके नाही रांधायला.
* आळश्या उळला अऩ शिंकरा शिंकला.
* आळश्याला त्रिभुवनाचे ज्ञान.
* आळश्याला दुप्पट काम.
* आळी ना वळी सोनाराची आळी.
* आळ्श्याला गंगा दूर.
* आवडतीचा शेंबुड गोड आणि नावडतीचे मीठ आळणी.
* आवडीने केला वर त्याला दिवसा खोकला रात्री ज्वर.
* आवळा देवून भोपळा काढणे. (आवळा देवून कोहळा काढणे.)
* आवसबा‌ई तुझ्याकडे पुतनबा‌ई माझ्याकडे
* आशा सुटेना अन देव भेटेना.
* आसू ना मासू, कुत्र्याची सासू.
* इकडून तिकडून सगळे सारखे.
* इकडे आड़ तिकडे विहीर.
* इच्छा त
